Algemene tips over ruimen
Ruimen is een bewerking die wordt toegepast om een geboord gat zuiver rond te krijgen en om de oppervlaktekwaliteit te verhogen. Veelal is een ruimer vereist als er een bepaalde nauwkeurigheid wordt gevraagd die met boren moeilijk kan worden bereikt. Het is dus een laatste bewerking die wordt gedaan en daardoor luistert het nauw. Wanneer de bewerking niet correct wordt uitgevoerd is er een hoog uitval risico. De voorboormaat is van groot belang bij ruimer omdat er voldoende materiaal aanwezig dient te zijn om de ruimer te laten “werken”. Het is een veel voorkomende fout dat bij de voorbereiding van ruimen te weinig materiaal voor het ruimen wordt overgelaten. Daardoor zal de ruimer meer gaan wrijven of schrapen in plaats van snijden, waardoor er veel onnodige slijtage en afwijking van de gewenste diameter optreedt. Ook zal de wand van het gat niet de gewenste kwaliteit bereiken. Het is zeker zo belangrijk om niet te veel materiaal te laten staan, omdat dit ook de prestaties van de ruimer nadelig beïnvloed.
Algemene tips voor ruimen
1. Selecteer het juiste type ruimer en de optimale voeding en snijsnelheid voor het te bewerken werkstuk.
2. Zorg dat de voorgeboorde gaten de juiste diameter hebben. (Afhankelijk van de nominale maat van het gat; 0,1-0,4 onder de uiteindelijke maat)
3. Het werkstuk moet stabiel opgespannen zijn en de machine spil mag geen speling vertonen.
4. De opname waarin een ruimer met cilindrische schacht is opgespannen moet van goede kwaliteit zijn. Als de ruimer meedraait of slipt in de spantang tijdens een automatische voeding kan dat breuk van de ruimer het gevolg hebben.
5. Wanneer men een ruimer met een morseconus opspant in de bus, huls of de machinespil, gebruik dan altijd een hamer met een zachte kop. Zorg ervoor dat de morseconus en de bus, huls of machinespil schoon genoeg zijn en goed in elkaar passen, anders staat de ruimer uit het midden zodat overmaat een gevolg kan zijn.
6. Houd de uitsteeklengte van de ruimer ten opzichte van de machinespil zo kort mogelijk.
7. Gebruik aanbevolen smeermiddelen (M200) om de levensduur van de ruimer te bevorderen, en zorg dat het smeermiddel de snijkanten bereikt. Bij grijs gietijzer wordt, indien droog verspaand, perslucht aanbevolen.
8. Voorkom spaanophopingen in de spaangroeven van de ruimer.
9. Houdt ruimers scherp. Regelmatig slijpen verzekert een economisch gebruik. Het is belangrijk te weten dat een ruimer slechts met de aansnijding snijdt en niet met de fasen. Daarom behoeft alleen deze kant herslepen te worden. Nauwkeurigheid van het slijpen is erg belangrijk voor de levensduur en de prestaties van het gereedschap.
10. Voordat de ruimer nageslepen wordt, moet men de rondloopnauwkeurigheid van de ruimer tussen de centers controleren. In veel voorkomende gevallen behoeft alleen de aansnijding geslepen te worden.
Verspanend volume
Het aanbevolen verspaand volume voor het ruimen is afhankelijk van het werkstuk-materiaal en de oppervlakte gesteldheid van het voorgeboorde gat. Algemene richtwaarden voor het verspaand volume zijn in de volgende tabellen weergegeven.
| Diameter van het te ruimen gat | Voorgeboord | Voorgeruimd | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Mm | Inch | Mm | Inch | Mm | Inch |
| Minder dan 4 | Minder dan 3/16 | 0.1 | 0.004 | 0.1 | 0.004 |
| Van 4 t/m 11 | 3/16 t/m ½ | 0.2 | 0.008 | 0.15 | 0.006 |
| Van 11 t/m 39 | ½ t/m 1 ½ | 0.3 | 0.010 | 0.2 | 0.008 |
| Van 39 t/m 50 | 1 ½ t/m 2 | 0.4 | 0.016 | 0.3 | 0.010 |
Problemen/ oorzaken /oplossingen bij het ruimen
Tijdens het ruimen kunnen er problemen voorkomen. Deze zijn eenvoudig te verhelpen als duidelijk is wat de oorzaak is van het probleem. In de onderstaande tabel zijn een aantal veel voorkomende problemen opgesomd. Daarnaast worden mogelijke oorzaken weergegeven en vervolgens de oplossing die Dormer Pramet hiervoor geeft.
| Probleem | Oorzaak | Oplossing |
| Gebroken of gedraaide lip | Onjuiste aanpassing tussen schacht en opname | Zorg ervoor dat de schacht en de opname schoon en vrij van beschadigingen zijn |
| Snelle slijtage | Te weinig verspaand volume | Verhoog het verspaand volume |
| Overmaats gat | Extreem hoogteverschil in snijkant diameter | Herslijp naar de juiste specificaties |
| Foutieve positie van de machinespindel | Repareer en herpositioneer de machinespindel | |
| Beschadiging aan de gereedschaphouder | Vervang de gereedschaphouder | |
| Schacht van het gereedschap is beschadigd | Vervang het gereedschap of slijp de schacht | |
| Onrondheid van het gereedschap | Vervang of herslijp het gereedschap | |
| Assymetrische puntaanschuining | Herslijp naar de correcte specificaties | |
| Te hoge voeding in verhouding tot de snelheid | Pas de snijwaarden aan volgens de snijgegevens in de katalogus of productselector | |
| Ondermaats gat | Onvoldoende hoeveelheid verspaand volume | Verhoog het verspaand volume |
| Er wordt te veel hitte ontwikkeld tijdens het ruimen. Het gat krimpt en zet uit | Vermeerder de koeling | |
| De gereedschapdiameter is versleten en ondermaats | Herslijp tot de correcte specificatie | |
| Te lage voeding of snijsnelheid | Pas de snijwaarden aan volgens de snijgegevens in de Dormer Product Selector | |
| Het voorgeboorde gat is te klein | Verminder de hoeveelheid verspaand volume. | |
| Ovale en conische gaten | Foutieve positie van de machinespil | Repareer en herpositioneer de machinespindel |
| Het gereedschap en het gat liggen niet in een lijn | Gebruik een opruimboor | |
| Asymmetrische topaanschuinhoek | Herslijp naar correcte specificaties | |
| Slechte oppervlakte gesteldheid van het gat | Overmatig verspaand volume | Verminder het verspaand volume |
| Versleten gereedschap | Herslijp volgens specificaties | |
| Te kleine snijkanthoek | Herslijp volgens specificaties | |
| Te schrale emulsie en snijolie | Verhoog de concentratie | |
| Stijgsnelheid en/of voeding te laag | Pas de waarden aan volgens de gegevens van de Catalogus of de Dormer Product Selector | |
| Snijsnelheid te hoog | Pas de waarden aan volgens de gegevens van de Catalogus of de Dormer Product Selector | |
| Het gereedschap klemt en breekt af | Versleten gereedschap | Herslijp volgens specificaties |
| De vrijloop van het gereedschap is te klein | Controleer en vervang het gereedschap of pas het aan | |
| De breedte van de fase is te groot | Controleer en vervang het gereedschap of pas het aan | |
| Het materiaal neigt te klemmen | Gebruik een verstelbare ruimer om de tolerantie te compenseren | |
| Het voorgeboorde gat is te klein | Verminder het verspaand volume | |
| Harde plekken in het te bewerken materiaal | Gebruik een volhardmetaal ruimer |
Meer weten?
Wilt u meer weten over ruimen of misschien wel een veel voorkomend onoplosbaar probleem verhelpen. Neem gerust contact op met een van onze Experts.